- skaner (hybryda PET-CT)- Discovery IQ firmy GE
- gamma kamery:
planarna jednogłowicowa dedykowana do badań tarczycy i małych narządów TH-33 oraz Nucline AP firmy Mediso Polska
dwugłowicowa typu SPECT Anyscan firmy Mediso Polska
dwugłowicowa typu SPECT-CT Discovery NM/CT 670 firmy GE
- generator Mo/Tc do pozyskiwania izotopu Tc99m
- generator Ge/Ga do pozyskiwania Galu-68 (jedyny na terenie zachodniej Polski) - od września 2020 r.
Czym jest pozytonowa tomografia emisyjna (PET)
Co ważne PET/CT daje możliwość oceny nawet drobnych (kilkumilimetrowych) zmian, które mogą nie być widoczne w innych technikach radiologicznych. W naszym zakładzie skutecznie wykorzystujemy bramkę oddechową do pewniejszej oceny zmian nowotworowych w układzie oddechowym.
Urządzenia typu PET/CT wykorzystywane są:
- we wczesnej identyfikacji zmian nowotworowych;
- ocenie zaawansowania choroby nowotworowej, co ma znaczenie w planowaniu leczenia (pozwala na wybór najbardziej optymalnej formy leczenia);
- monitorowaniu skuteczności leczenia np. chemioterapii, ustalenie procesu leczenia pacjenta onkologicznego czy planowania radioterapii;
- identyfikacji wznowy choroby nowotworowej
Na czym polega badanie?
Pozytonowa tomografia emisyjna, polega na rejestracji obrazu na podstawie promieniowania emitowanego wewnątrz organizmu z radiofarmaceutyków (w przeciwieństwie do radiologii klasycznej, gdzie źródłem promieniowania jest znajdująca się poza pacjentem lampa rentgenowska ). Metoda ta jest całkowicie bezbolesna (oprócz wkłucia dożylnego przed badaniem), a dzięki ultraczułemu skanerowi zapewniamy pacjentowi maksymalną ochronę i minimalizację narażenia na promieniowanie. Po badaniu pacjent może wrócić tego samego dnia do domu.
Czy badanie metodą PET/CT jest niebezpieczne?
Badanie PET/CT jest badaniem bezpiecznym zarówno dla pacjenta jak i jego opiekuna. Aktywność radiofarmaceutyku jest wyliczana indywidualnie dla każdego pacjenta, biorąc pod uwagę jego masę ciała. Podajemy możliwie najniższą dawkę radioznacznika, ale wystarczającą do uzyskania oczekiwanych korzyści diagnostycznych. Ze względu na nowoczesną technologię skrócony jest czas badania, a co za tym idzie zminimalizowana jest ekspozycja na napromieniowanie.
Stosowane radioznaczniki
- fluoro-18 deoksyglukoza (18F-FDG) - m.in. do oceny chorób nowotworowych i metabolizmu mózgu pod kątem ognisk padaczkorodnych lub zespołów demencyjnych
- fluoro-18 cholina (18FEC) do oceny wznowy procesu nowotworowego u pacjentów z rakiem prostaty lub nerki
- fluorek-18 sodu (NaF-18) do wykrywania zmian nowotworowych w kościach
- Gal- 68 (całkowita nowość na terenie zachodniej Polski) do diagnostyki wznowy raka stercza lub obecności komórek przerzutowych przy wybitnie niskich stężeniach wskaźnika PSA (z zastosowaniem PSMA), a także z zastosowaniem analogów somatostatyny (DOTA) do diagnozowania nowotworów neuroendokrynnych
Jak umówić się na badanie
Na badanie PET/CT potrzebne jest skierowanie od lekarza specjalisty w ramach publicznego systemu opieki zdrowotnej (oddział lub poradnia) i jest ono w całości finansowane przez NFZ bez obciążania placówki kierującej - w przypadku spełnienia wskazań do badania.
Należy zwrócić uwagę, aby skierowanie było czytelnie wypełnione przez lekarza, z jego podpisem i czytelną pieczątką oraz czytelną pieczątką jednostki kierującej na badanie. Bardzo ważne jest podanie wagi i wzrostu pacjenta na skierowaniu.
W przypadku skierowań z gabinetów prywatnych lub spoza terenu Polski badanie można wykonać jedynie poza NFZ pokrywając w całości jego koszt.
E-skierowanie a badanie PET
W związku z wejściem w życie z dniem 8 stycznia 2021 r. obowiązku wystawiania skierowań w postaci elektronicznej na świadczenia zdrowotne, o których mowa w rozporządzeniu Ministra Zdrowia z dnia 15 kwietnia 2019 r. w sprawie skierowań wystawianych w postaci elektronicznej w Systemie Informacji Medycznej przypominamy, że tym obowiązkiem zostały objęte m.in. badania z zakresu medycyny nuklearnej, w tym badanie Pozytonowej Tomografii Emisyjnej (PET).
W przypadku badania PET prawidłowo wystawione e-skierowanie powinno zawierać, oprócz podstawowych danych wymaganych na każdym skierowaniu, także dodatkowe informacje niezbędne do przeprowadzenia tego badania. Więcej przeczytasz na stronie Ministerstwa Zdrowia w zakładce: e-skierowanie
Jak odebrać wynik badania
Istnieje możliwość odebrania wyniku badania osobiście lub za pośrednictwem innej osoby po wypełnieniu odpowiedniego upoważnienia, a także wysłania wyniku pocztą (wysłanie wyniku możliwe jest po uprzednim złożeniu wniosku w Kancelarii szpitala i realizowane jest przez Ruch Chorych).
Co należy przynieść na badanie PET/CT
- Dokument tożsamości ze zdjęciem
- Oryginał skierowania na badanie PET/CT czytelnie wypełniony przez lekarza, z jego podpisem i czytelną pieczątką oraz czytelną pieczątką jednostki kierującej na badanie.
- Oryginały i kserokopie posiadanej dokumentacji medycznej z wynikami dotychczasowych badań, w szczególności wypisy ze szpitala, wyniki poprzednich badań obrazowych (PET, tomografii komputerowej, rezonansu magnetycznego, zdjęć Rtg) wraz z kliszami i płytami CD.
- Wszystkie normalnie przyjmowane leki, także insulinę.
- Butelkę niegazowanej wody mineralnej o pojemności 1 litra, którą pacjent powinien wypić zgodnie z instrukcją pielęgniarki po przybyciu na badanie
UWAGA: Wykonując badanie PET korzystamy z usług podmiotów zewnętrznych dlatego prosimy wziąć pod uwagę, że w umówionym dniu badanie może nie odbyć się z przyczyn niezależnych i losowych (np. brak możliwości dostawy lub negatywna kontrola jakości preparatów radiozotopowych albo awaria urządzeń). O odwołaniu badania informujemy najszybciej jak to możliwe, jednak takie sytuacje mogą się zdarzyć w umówionym dniu.
Na badanie pacjentom nie wolno przyprowadzać ze sobą małych dzieci oraz kobiet w ciąży!
Ciąża stanowi względne przeciwwskazanie do wykonania badania. Badanie u kobiety w ciąży można wykonać jedynie w przypadkach, które nie mogą być wykonane po porodzie. Pacjentki w wieku rozrodczym prosimy o wykonanie testu ciążowego w dniu poprzedzającym badanie. W trakcie pobytu w pracowni poprosimy o podpisanie oświadczenia stwierdzającego, że pacjentka nie jest w ciąży.
Zgłaszając się na badanie PET/CT pacjent powinien być ubrany w ciepłe i wygodne ubranie (najlepiej sportowe typu dres), pozbawione metalowych elementów (zamków błyskawicznych, fiszbin, haftek, nap, metalowych guzików i ozdób) lub zabrać ze sobą takie ubranie na zmianę. Do badania nie trzeba się rozbierać, należy jednak zdjąć biżuterię i protezy dentystyczne.
Pacjent powinien zabrać ze sobą stosowane środki higieniczne na zmianę (np. pieluchomajtki, podkłady, worki stomijne itp.)
W trakcie badania PET/CT nie podaje się dożylnie kontrastu, jednak należy poinformować personel o wszelkich uczuleniach na leki.
Podany radiofarmaceutyk nie wpływa na zdolność kierowania pojazdami i obsługi maszyn.
Czas niezbędny do wykonania badania zwykle wynosi około 3 godzin
Jak przygotować się do badania przy użyciu analogów somatostatyny do diagnozowania nowotworów neuroendokrynnych (DOTA)
- W związku z tym, że preparat do badania przygotowywany jest tego samego dnia tuż przed badaniem, w przypadku uzyskania negatywnej oceny kontroli jakości badanie może zostać przełożone na inny termin.
- Na badanie pacjent zgłasza się o godzinie ustalonej podczas rejestracji.
- Przed badaniem należy być około 4-6 godzin na czczo, po ewentualnym lekkim śniadaniu. Pacjenci z cukrzycą mogą być umawiani po posiłku i po przyjęciu insuliny.
- W przypadku badania 68Ga-DOTATATE pacjenci leczeni długodziałającymi analogami somatostatyny umawiani są na badanie tuż przed następną dawką leku.
- Wskazane jest dobre nawodnienie.
- Przed badaniem prosimy o wysłuchanie i dokładnie wykonanie wszystkich poleceń personelu medycznego.
- W związku z tym, że preparat do badania przygotowywany jest tego samego dnia tuż przed badaniem, w przypadku uzyskania negatywnej oceny kontroli jakości badanie może zostać przełożone na inny termin.
- Na badanie pacjent zgłasza się o godzinie ustalonej podczas rejestracji.
- Przed badaniem należy być około 6 godzin na czczo, po ewentualnym lekkim śniadaniu. Pacjenci z cukrzycą mogą być umawiani po posiłku i po przyjęciu insuliny.
- Wskazane jest dobre nawodnienie.
- Przed badaniem prosimy o wysłuchanie i dokładnie wykonanie wszystkich poleceń personelu medycznego.
- Na badanie pacjent zgłasza się o godzinie ustalonej podczas rejestracji.
- Przed badaniem pacjent jest po śniadaniu. Pacjenci z cukrzycą mogą być umawiani po posiłku i po przyjęciu insuliny.
- Wskazane jest dobre nawodnienie.
- Przed badaniem prosimy o wysłuchanie i dokładnie wykonanie wszystkich poleceń lekarzy i techników.
Jak przygotować się do badania choliną
- Na badanie pacjent zgłasza się o godzinie ustalonej podczas rejestracji.
- Przed badaniem należy być około 6 godzin na czczo, po ewentualnym lekkim śniadaniu. Pacjenci z cukrzycą mogą być umawiani po posiłku i po przyjęciu insuliny.
- Wskazane jest dobre nawodnienie.
- Przed badaniem prosimy o wysłuchanie i dokładnie wykonanie wszystkich poleceń lekarzy i techników.
- Przygotowanie pacjenta do badania ma na celu minimalizację fizjologicznego gromadzenia znacznika (FDG – fluorodeoksyglukozy) w tkankach (nerki, pęcherz, mięśnie szkieletowe, serce, brązowy tłuszcz) przy jednoczesnej optymalizacji wychwytu w tkance nowotworowej.
- Pacjent zgłasza się na badanie na czczo (co najmniej 6 godzin po ostatnim posiłku), o godzinie ustalonej podczas rejestracji.
- Dodatkowe zalecenia: w dniu poprzedzającym badanie proszę stosować dietę niskocukrową, wieczorem lekka kolacja (bez alkoholu). W dniu badania bez jakichkolwiek posiłków, pacjent nie powinien także przed badaniem używać bezcukrowych środków spożywczych (guma do żucia, tik-tak, cukierki, syropy itd.)
- Pacjent powinien być wstępnie nawodniony. Powinien wypić około 1 litra niegazowanej, niesłodzonej wody mineralnej w ciągu 2 godzin przed planowanym podaniem FDG. Nawodnienie obniża stężenie FDG w moczu i jednocześnie obniża dawkę promieniowania na jakie pacjent jest narażony. Pacjent zabiera ze sobą na badanie kolejny litr niegazowanej i bezsmakowej wody.
- W dniu poprzedzającym badanie oraz w dniu badania pacjent powinien unikać intensywnego wysiłku fizycznego, powstrzymać się od zajęć sportowych, ciężkiej pracy fizycznej a także masaży leczniczych.
- W dniu badania pacjent może zażyć stale przyjmowane leki, które nie są związane z leczeniem cukrzycy oraz nie wymagają spożycia posiłku (np. leki na nadciśnienie, hormony tarczycy itp.).
- Przed badaniem pacjent powinien poinformować personel medyczny o zażywanych lekach i poziomie cukru.
- Pacjenci z insulinoniezależną cukrzycą typu II oraz leczeni doustnymi lekami przeciwcukrzycowymi powinni dostosować się do zaleceń odnośnie bycia na czczo przed badaniem oraz nie przyjmowania żadnych leków przeciwcukrzycowych. Leki te można przyjąć po badaniu.
- W dniu badania pacjent nie wstrzykuje sobie insuliny, ale zabiera ją ze sobą na badanie. Preparaty insuliny długodziałającej mogą być wstrzyknięte wieczorem w dniu poprzedzającym badanie.
- Pacjenci z cukrzycą typu I lub insulinozależną cukrzycą typu II powinni dążyć do wyrównania poziomów glukozy we krwi przed badaniem PET, w porozumieniu z lekarzem prowadzącym. Przed badaniem mierzony będzie poziom cukru we krwi. Zbyt wysokie wartości cukru we krwi mogą uniemożliwić wykonanie badania. Wartość glikemii we krwi w momencie podawania znacznika nie powinna przekraczać 150 mg%.
- W indywidualnych przypadkach inny tryb postępowania wymaga wcześniejszego uzgodnienia z lekarzem pracowni PET. Jednak w każdym przypadku odstęp pomiędzy podaniem insuliny krótko działającej a badaniem powinien być większy niż 4 godziny.
- Jeśli pacjent jest odżywiany pozajelitowo lub przez sondę, odżywianie takie powinno być zakończone co najmniej 6-8 godzin przed podaniem radiofarmaceutyku. Należy zwrócić uwagę aby płyny użyte do wstępnego nawodnienia pacjenta nie zawierały glukozy.
I. Choroby nowotworowe:
1) pojedynczy guzek płuca o średnicy >1cm, w celu różnicowania pomiędzy jego łagodnym i złośliwym charakterem, przy braku rozpoznania innymi dostępnymi metodami;
2) niedrobnokomórkowy rak płuca, w celu oceny jego zaawansowania przed planowaną resekcją lub radykalną radioterapią, jeżeli inne badania nie dają jednoznacznej oceny stopnia zaawansowania (z wyjątkiem raka oskrzelikowo-pęcherzykowego i nowotworów neuroendokrynnych lub rozpoznanych wcześniej przerzutów odległych);
3) niedrobnokomórkowy rak płuca, w celu oceny resztkowej choroby po indukcyjnej chemioterapii;
4) chłoniak Hodgkina i chłoniaki nie-hodgkinowskie, w celu wstępnej oceny stopnia zaawansowania lub oceny skuteczności chemioterapii lub wczesnego rozpoznania nawrotu, jeżeli inne badania obrazowe nie dają nie dają jednoznacznej oceny stopnia zaawansowania;
5) rak jelita grubego, w celu przedoperacyjnej oceny zaawansowania lub wczesnego rozpoznania nawrotu po radykalnym leczeniu (w przypadku wzrostu stężeń markerów lub niejednoznacznych wyników badań obrazowych);
6) rak przełyku, w celu oceny zaawansowania przed leczeniem wczesnego wykrycia nawrotu po radykalnym leczeniu (w przypadku niejednoznacznych wyników badań obrazowych);
7) ocena patologicznej zmiany budzącej podejrzenie raka zlokalizowanej w trzustce lub w wątrobie, jeżeli rozpoznanie innymi dostępnymi metodami jest niemożliwe;
8) rak piersi, w celu wykluczenia odległych przerzutów, kiedy wyniki innych badań są niejednoznaczne lub w przypadku przerzutów do pachowych węzłów chłonnych z ogniska o nieznanym położeniu i podejrzeniem ogniska pierwotnego w gruczole piersiowym;
9) czerniaki z klinicznymi przerzutami do regionalnych węzłów chłonnych w celu wykluczenia przerzutów do narządów odległych, z potencjalnie operacyjnymi przerzutami do narządów odległych lub z przerzutem bez ustalonego ogniska pierwotnego;
10) rak jajnika, w celu wczesnego wykrycia nawrotu po radykalnym leczeniu (w przypadku wzrostu stężeń Ca 125 lub niejednoznacznych wyników badań obrazowych);
11) nowotwory nabłonkowe głowy szyi, w celu wczesnego rozpoznania nawrotu i w ocenie miejscowo--regionalnego zaawansowania, jeżeli wyniki innych badań nie są jednoznaczne;
12) nowotwory złośliwe mózgu, w celu wczesnego rozpoznania nawrotu lub dla określenia miejsca biopsji;
13) rak tarczycy, w celu lokalizacji ogniska nawrotu w przypadku wzrostu stężenia tyreoglobuliny, jeżeli inne badania nie pozwalają zlokalizować ogniska nawrotu (niezbędne wcześniejsze wykonani scyntygrafii 131I);
14) podejrzenie przerzutów do kości, jeżeli inne badania nie pozwalają zlokalizować ogniska nawrotu nowotworu (preferowany znacznik 18F);
15) planowanie radykalnej radioterapii o modulowanej intensywności wiązki, w celu oceny rozkładu żywotnych komórek nowotworowych, hipoksji lub poliferacji guza, jeżeli inne badania nie pozwalają na dokonanie takiej oceny;
16) nowotwory jądra (z wyjątkiem dojrzałych potworniaków), w celu oceny ich zasięgu i skuteczności leczenia (w tym obecności resztkowego guza i rozpoznania nawrotu), jeżeli inne badania nie pozwalają na dokonanie takiej oceny;
17) rak gruczołu krokowego i rak nerki, w celu rozpoznania nawrotu (przerzutów) po radykalnym leczeniu (tylko za pomocą PET ze znakowaną choliną lub octanem), jeżeli inne badania nie pozwalają na dokonanie takiej oceny;
18) mięsaki, w celu oceny skuteczności chemioterapii (po 1-3 kursach, w porównaniu z wyjściowym badaniem) i wczesnego wykrycia nawrotu, jeżeli inne badania nie pozwalają na dokonanie takiej oceny;
19) nowotwory podścieliska przewodu pokarmowego (GIST), w celu monitorowanie odpowiedzi na molekularnie ukierunkowane leczenie;
20) przerzuty o nieznanym punkcie wyjście, w celu lokalizacji guza pierwotnego, jeżeli nie jest to możliwe przy użyciu innych dostępnych badań.
II. Choroby serca:
1) badania perfuzyjne serca:
a. podejrzenie choroby niedokrwiennej w grupie chorych o pośrednim ryzyku zachorowania, jeśli inne badania diagnostyczne (w tym szczególnie badanie perfuzyjne SPRCT) nie pozwalają na jednoznaczne określenie rozpoznania – jako badanie rozstrzygające;
b. podejrzenie choroby niedokrwiennej w grupie chorych o pośrednim ryzyku zachorowania, jeśli czynniki obiektywne wskazują na możliwość uzyskania fałszywego w klasycznych badaniach SPECT (otyłość, mastektomia, duży biust, wszczepy, inne) – jako badanie podstawowe;
2) badanie w kierunku oceny żywotności mięśnia sercowego.
III. Choroby układu nerwowego:
rozpoznana padaczka lekooporna z planowanym leczeniem operacyjnym.
Informacja dla pacjentów z kartą DiLO
Badanie PET/CT można wykonać w każdym wskazaniu u pacjentów z założona kartą DiLO i decyzją konsylium o jego wykonaniu pod warunkiem że placówka kierująca ma podpisaną umowę z WSzW w Gorzowie Wlkp. na wykonywanie badań PET/CT.
